النبذة العالنة بالنداء على طائفة الدروز والتيامنة تأليف إسماعيل بن عبد الباقي اليازجي الدمشقي الحنفي (المتوفى سنة 1121ه)

Al-Nubdhah Al-Aalinah bi An-Nidaa ala Taaifat Ad-Durouze  wa At-Tayaaminah Author: Ismail Ibn Abdul Baaqi Al-Yaaziji Ad-Dimashki Al-Hanafi (died in 1121 A.H)

د. حمد صالح الحميده

الكلمات مفتاحية: النبذة العالنة بالنداء على طائفة الدروز , Al-Nubdhah Al- Aalinah bi An-Nidaa ala Taaifat Ad-Durouze wa At-Tayaaminah

10.36046/2323-054-194-010

يتحدث البحث عن حكم طائفة الدروز، وذكر المؤلف كثيرا من معتقداتهم الباطلة، وذكر فتاوى للعلماء من مختلف المذاهب الإسلامية عن حكم هذه الطائفة، وتبين من خلال هذه الرسالة أن طائفة الدروز لا ينتمون إلى الإسلام، ولو ادعوا ذلك لما تحتويه معتقداتهم من كفر وخروج عن ملة الإسلام.?


The research is about the ruling of Druze sect, the research mentioned a lot of their false beliefs, and the verdicts of the scholars from all Islamic schools of thought about the ruling of this sect, this thesis concluded that the Druze are in fact not affiliated to Islam even if they claim such, because of what is contained in their doctrine which amounts to disbelief and utter excommunication from the religion of Islam.

ابن أبي العز، علي بن علي الحنفي، "شرح العقيدة الطحاوية". تحقيق: د.عبد الله بن عبد المحسن التركي، شعيب الأرنؤوط، (ط2 الإصدار الثاني، مؤسس الرسالة، بيروت - لبنان: 1424ه-2005م).

ابن أبي الوفاء، عبد القادر بن محمـد الحنفي، "الجواهر المضية في طبقات الحنفية"،

تحقيق: د.عبد الفتاح محمـد الحلو، (ط2، هجر للطباعة والنشر والتوزيع والإعلان، مصر: 1413ه-1993م).

ابن تغري بردي، أبو المحاسن يوسف الأتابكي، "النجوم الزاهرة في ملوك مصر والقاهرة". قدم له وعلق عليه: محـمد حسين شمس الدين، (ط1، دار الكتب العلمية، بيروت لبنان: 1413ه-1992م).

ابن الجزري، عز الدين ابن الأثير أبو الحسن علي بن محمـد، "أسد الغابة في معرفة الصحابة". تحقيق وتعليق: الشيخ علي محمـد معوذ، والشيخ عادل أحمد عبد الموجود، (ط1، دار الكتب العلمية، بيروت - لبنان: 1415ه-1994م).

ابن الجوزي، أبو الفرج عبد الرحمن بن علي، "المنتظم في تاريخ الملوك والأمم". دراسة وتحقيق: محـمد عبد القادر عطا، ومصطفى عبد القادر عطا، (ط1، دار الكتب العلمية، بيروت - لبنان:  1412ه-1992م).

ابن حجر، الحافظ أحمد بن علي العسقلاني، "الدرر الكامنة في أعيان المائة الثامنة"، (د.ط، دار الجيل، بيروت: 1414ه-1993م).

ابن حزم، أبو محمـد علي بن أحمد بن سعيد الأندلسي، "جمهرة أنساب العرب". تحقيق وتعليق: عبد السلام محمـد هارون، (ط5، دار المعارف، القاهرة: 1982م).

ابن خلكان، أبو العباس شمس الدين أحمد بن محمـد، "وفيات الأعيان وأنباء أبناء الزمان". حققه: الدكتور إحسان عباس، (د.ط، دار صادر، بيروت: 1398ه-1978م).

ابن عبد البر، الحافظ أبو عمر يوسف بن عبد الله القرطبي، "الاستيعاب في معرفة الأصحاب". صححه وخرج أحاديثه: عادل مرشد، (ط1، دار الأعلام، الأردن - عمّان: 1423ه-2002م).

ابن العماد شهاب الدين أبي الفلاح عبد الحي بن أحمد العكري الحنبلي الدمشقي، "شذرات الذهب في أخبار من ذهب"، أشرف على تحقيقه وخرج أحاديثه: عبدالقادر الأرناؤوط، حققه وعلق عليه: محمود الأرناؤوط، (ط1، دار ابن كثير، دمشق، بيروت: 1413هـ-1993م).

ابن كثير، أبو الفداء إسماعيل بن كثير، "البداية والنهاية". اعتنى بها ووثقها: عبد الرحمن اللادقي، ومحمـد غازي بيضون، (ط8، دار المعرفة، بيروت - لبنان: 1424ه-2003م).

ابن كثير، الحافظ أبو الفداء إسماعيل بن كثير الدمشقي، "تفسير القرآن العظيم". تحقيق: مصطفى السيد محمـد وآخرون، (ط1، مؤسسة قرطبة، القاهرة: 1421ه-2000م).

ابن المنذر، أبو بكر محـمد بن إبراهيم النيسابوري، "الإجماع". تحقيق: الدكتور أبو حماد صغير أحمد بن محـمد حنيف، (ط2، مكتبة الفرقان، عجمان، مكتبة مكة الثقافية، رأس الخيمة، دولة الإمارات العربية المتحدة: 1420ه-1999م)،

ابن الهمام، كمال الدين محـمد بن عبد الواحد بن عبد الحميد ابن مسعود السيواسي الإسكندري، "شرح فتح القدير على الهداية شرح بداية المبتدي". علق عليه وخرج آياته وأحاديثه: الشيخ عبد الرزاق غالب المهدي، (ط1، دار الكتب العلمية، بيروت - لبنان: 1424ه-2003م).

أبو خليل، د.شوقي، "أطلس الفرق والمذاهب الإسلامية". (ط1، دار الفكر، مشق:

1430ه-2009م).

الأسعد، نسيب أسعد (من الدروز المعاصرين)، "كشف الستار". (ط1، مؤسسة علاء الدين للطباعة والتوزيع، دمشق - سورية: 2004م).

الأنطاكي، يحيى بن سعيد، "تاريخ الأنطاكي (المعروف بصلة تاريخ أوتيخا)". تحقيق: الأستاذ الدكتور عمر عبد السلام تدمري، (د.ط، جروس برس، طرابلس - لبنان: 1990م).

بدوي، الدكتور عبد الرحمن، "مذاهب الإسلاميين". (ط1، بيروت: 1973م).

البزازي، حافظ الدين محمـد بن محـمد بن شهاب بن يوسف الكردري الحنفي، "الفتاوى البزَّازية أو الجامع الوجيز في مذهب الإمام الأعظم أبي حنيفة". اعتنى به: سالم مصطفى البدري، (ط1، دار الكتب العلمية، بيروت - لبنان: 2009م).

البغدادي، إسماعيل باشا، "هدية العارفين أسماء المؤلفين وآثار المصنفين". (د.ط، استانبول: 1951م، أعادت طبعه دار إحياء التراث العربي، بيروت - لبنان).

البغدادي، عبد القاهر بن طاهر، "الفرق بين الفرق". تحقيق: محمـد محي الدين عبد الحميد، (د.ط، المكتبة العصرية، بيروت: 1413ه-1993م).

البلادي، عاتق بن غيث، "معجم المعالم الجغرافية في السيرة النبوية". (ط1، دار مكة، مكة المكرمة: 1402ه-1982م).

البوريني، الحسن بن محمـد، "تراجم الأعيان من أبناء الزمان". تحقيق: الدكتور صلاح الدين المنجد، (د.ط، مطبوعات المجمع العلمي العربي، دمشق: 1959م).

الجرجاني، علي بن محمـد، "شرح المواقف". ضبطه وصححه: محمود عمر الدمياطي، (ط1، دار الكتب العلمية، بيروت - لبنان: 1419ه-1998م).

حاجي خليفة، مصطفى بن عبد الله، "كشف الظنون عن أسامي الكتب والفنون". (د.ط، دار إحياء التراث العربي، بيروت - لبنان: د.ت).

حسين، د.محمـد كامل، "طائفة الدروز تاريخها وعقائدها". (ط2، دار المعارف، مصر، القاهرة: 1968م).

الحموي، ياقوت بن عبدالله، "معجم البلدان". (د.ط، دار صادر، بيروت: 1397ه-1977م).

الخطيب، د.محمـد أحمد، "الحركات الباطنية في العالم الإسلامي". (ط3، دار عالم الكتب، الرياض: 1428ه-2007م).

الدهلوي، عالم بن العلاء الهندي الحنفي، "الفتاوى التاتارخانية". قام بترتيبه وجمعه: شبير أحمد القاسمي، (ط1، مكتبة زكريا، ديوبند - الهند: 1431ه-2010م)، الدوسري، فالح بن مهدي، "التحفة المهدية شرح العقيدة التدمرية". (ط3، مطابع الجامعة الإسلامية بالمدينة المنورة، المملكة العربية السعودية: 1413ه).

الذهبي، أبو عبد الله شمس الدين محمـد، "تذكرة الحفاظ". (د.ط، دار الكتب العلمية،
بيروت - لبنان: د.ت).

الذهبي، شمس الدين محمـد بن أحمد، "سير أعلام النبلاء". تحقيق: شعيب الأرنؤوط وآخرون، (ط1، مؤسسة الرسالة، بيروت - لبنان: 1403ه-1983م).

الرملي، خير الدين بن أحمد بن علي الأيوبي العليمي الفاروقي، "الفتاوى الخيرية لنفع البرية على مذهب الإمام الأعظم أبي حنيفة النعمان". (ط2، المطبعة الكبرى الميرية، بولاق - مصر: 1300ه).

الزركلي، خير الدين، "الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال والنساء من العرب والمستعربين والمستشرقين". (ط15، دار العلم للملايين، بيروت - لبنان: 2002م).

السبكي، عبد الوهاب بن علي بن عبد الكافي، "طبقات الشافعية الكبرى". تحقيق: محمود محمـد الطناحي، وعبد الفتاح محمـد الحلو، (د.ط، دار إحياء الكتب العربية، القاهرة: د.ت).

السخاوي، محمـد بن عبد الرحمن، "الضوء اللامع لأهل القرن التاسع". (د.ط، دار الجيل، بيروت: د.ت).

سبط ابن الجوزي، أبو المظفر يوسف قز أوغلي بن عبد الله البغدادي، "مرآة الزمان في تأريخ الأعيان (الحقبة 345-447ه)". دراسة وتحقيق: جنان جليل محـمد الهموندي، (د.ط، وزارة الثقافة والإعلام - الدار الوطنية، بغداد: 1990م).

سليم، إسماعيل باشا بن محمـد بن مير، "إيضاح المكنون في الذيل على كشف الظنون عن أسماء الكتب والفنون". اعتنى بتصحيحه وطبعه على نسخة المؤلف: محـمد شرف الدين بالتقايا، ورفعت بيلكه الكليسني، (د.ط، دار إحياء التراث العربي، بيروت - لبنان: د.ت).

الشهرستاني، محمـد بن عبد الكريم، "الملل والنحل". تحقيق: أمير علي مهنا، وعلي حسن فاعور، (ط9، دار المعرفة، بيروت - لبنان: 1429ه-2008م).

الطبري، أبو جعفر محـمد بن جرير، "جامع البيان عن تأويل آي القرآن". تحقيق: الدكتور عبد الله بن عبد المحسن التركي، (ط1، مركز البحوث والدراسات الإسلامية بدار هجر، القاهرة: 1422ه-2001م).

ظهير، إحسان إلهي، "الإسماعيلية تاريخ وعقائد". (ط1، دار ابن حزم، القاهرة:
1429ه-2008م).

عواجي، د.غالب بن علي، "فرق معاصرة تنتسب إلى الإسلام وموقف الإسلام منها". (ط5، المكتبة العصرية الذهبية، جدة: 1426ه-2005م).

الغزالي، محمـد بن محـمد أبو حامد، "فضائح الباطنية". اعتنى به وراجعه: محمـد علي القطب، (د.ط، المكتبة العصرية، صيدا - بيروت: 1430ه-2009م).

الغزي، نجم الدين محـمد بن محـمد، "الكواكب السائرة بأعيان المائة العاشرة، الغزي"، وضع  حواشيه: خليل المنصور، (ط1، دار الكتب العلمية، بيروت - لبنان: 1418ه - 1997م).

فتاوى اللجنة الدائمة للبحوث العلمية والإفتاء. جمع وترتيب: أحمد بن عبد الرزاق الدويش، (ط5، رئاسة إدارة البحوث العلمية والإفتاء، دار المؤيد، الرياض - المملكة العربية السعودية: 1424ه-2003م).

فتوى في حكم الدروز والنصيرية لمفتي الشام العلامة عبد الرحمن العمادي (تطبع لأول مرة). اعتنى بها: ثلة من طلبة العلم، (ط1، دار بلاد الشام، دمشق - حلبوني: 1434ه-2013م).

قاضيخان، الحسن بن منصور الأوزجندي الفرغاني، "فتاوى قاضيخان في مذهب الإمام أبي حنيفة النعمان". اعتنى بها: سالم مصطفى البدري، (ط1، دار الكتب العلمية، لبنان: 2009م).

القرطبي، محـمد بن أحمد، "الجامع لأحكام القرآن والمبين لما تضمنه من السنة وآي الفرقان". تحقيق: الدكتور عبد الله بن عبد المحسن التركي، (ط1، مؤسسة الرسالة، بيروت - لبنان: 1427ه-2006م).

القلقشندي، أبو العباس أحمد، "نهاية الأرب في معرفة أنساب العرب". تحقيق: إبراهيم الأبياري، (ط2، دار الكتاب اللبناني، بيروت - لبنان: 1400ه-1980م).

الكتبخانة الخديوية. (ط1، مصر: 1308ه).

كحالة، عمر رضا، "معجم المؤلفين تراجم مصنفي الكتب العربية". (د.ط، مكتبة المثنى، بيروت، دار إحياء التراث العربي، بيروت: د.ت).

الماوردي، علي بن محـمد بن حبيب، "النكت والعيون". راجعه وعلق عليه: السيد بن عبد المقصود بن عبد الرحيم، (ط1، دار الكتب العلمية، مؤسسة الكتب الثقافية، بيروت - لبنان: 1412ه-1992م).

مجموع فتاوى شيخ الإسلام أحمد بن تيمية. جمع وترتيب: عبد الرحمن بن محـمد القاسم النجدي، (ط1، مؤسسة الرسالة، بيروت - لبنان: 1423ه-2002م).

المحبي، محـمد أمين بن فضل الله الحموي الأصل الدمشقي، "خلاصة الأثر في أعيان القرن الحادي عشر". (د.ط، دار صادر، بيروت: د.ت).

المرادي، محـمد خليل أفندي، "سلك الدرر في أعيان القرن الثاني عشر". (ط3، دار ابن حزم، دار البشائر، 1408ه-1988م).

المعافري، محمـد بن مالك الحمادي، "كشف أسرار الباطنية وأخبار القرامطة". تحقيق: محـمد بن علي الحوالي، (ط1، مركز الدراسات والبحوث اليمني، صنعاء: 1415ه-1994م).

النجار، عبد الله، "مذهب الدروز والتوحيد". (د.ط، دار المعارف، مصر: 1965م).

النويري، شهاب الدين أحمد بن عبد الوهاب، "نهاية الأرب في فنون الأدب". تحقيق: مفيد قمحية وجماعة، (ط1، دار الكتب العلمية، بيروت - لبنان: 1424ه-2004م).

النيسابوري، أبو الحسين مسلم بن الحجاج القشيري، "صحيح مسلم وهو: المسند الصحيح المختصر من السنن بنقل العدل عن العدل عن رسول الله صلى الله عليه وسلم". تحقيق: ياسر حسن، وعز الدين ضلي، وعماد الطيار، (ط2، مركز الرسالة للدراسات وتحقيق التراث، مؤسسة الرسالة، دمشق - سوريا، بيروت - لبنان: 1437ه-2016م ).

اليحصبي، القاضي أبي الفضل عياض، "كتاب الشفا بتعريف حقوق المصطفى". (د.ط، دار الكتب العلمية، بيروت - لبنان: د.ت).

Bibliography

Ibn Abi Al-Izz, Ali bin Ali Al-Hanafi, "Sharh Al-Aqeedah At-Tahaawiyyah". Investigation: Dr. Abdullaah bin Abdil Muhsin At-Turki, Shuaib Al-Arnaout. (2nd ed., Beirut Lebanon: Muassasah Ar-Risaalah, 1424 AH 2005).

Ibn Abi Al-Wafaa, Abdul Qaadir bin Muhammad Al-Hanafi, "Al-Jawaahir Al-Mudiyyah fee Tabaqaat Al-Hanafiyyah", Investigation: Dr. Abdul Fattaah Muhammad Al-Hulw, (2nd ed., Egypt: Hajar for Printing and Publication and Distribution and Publicity, 1413 AH 1993).

Ibn Tagri, Bardi, Abu Al-Mahaasin Yusuf Al-Ataabki, "An-Nujuum Az-Zaahirah fee Muluuk Misr wa Al-Qaahirah". Introduction and commentary: Muhammad Husain Shamsuddeen, (1st ed., Beirut Lebanon: Daar Al-Kutub Al-Ilmiyyah, 1413 AH- 1992).

Ibn Al-Jazari, Izzuddeen Ibn Al-Atheer Abu Al-Hassan Ali bin Muhammad. "Usud Al-Gaayah fee Marifah As-Sahaabah". Investigation and commentary: Sheikh Ali Muhammad Muawwad and Sheikh Aadil Ahmad Abdul Mawjood. (1st ed., Beirut Lebanon: Daar Al-Kutub Al-Ilmiyyah, 1415 AH 1994).

Ibn Al-Aljawzi, Abu Al-Faraj Abdur Rahmaan bin Ali, "Al-Muntadim fee Taareekh Al-Muluuk wa Al-Umam", Study and Investigation: Muhammad Abdul Qaadir Ataa, and Mustafa Abdul Qaadir Ataa, (1st ed., Beirut Lebanon: Daar Al-Kutub Al-Ilmiyyah, 1412 AH 1992).

Ibn Hajar, Al-Haafidh Ahmad bin Ali Al-Asqalaani, "Ad-Durar Al-Kaaminah fee Ayaan Al-Miha Ath-Thaamina", (Beirut: Daar Al-Jeel: 1414 AH 1993).

Ibn Hazm, Abu Muhammad Ali bin Ahmad bin Saeed Al-Andalusi, "Jumhura Ansaab Al-Arab". Investigation and commentary: Abdus Salaam Haaroun, (5th ed., Cairo: Daar Al-Maaarif, 1982).

Ibn Khallikaan, Abu Al-Abaas Shamsuddeen Ahmad bin Muhammad. "Wafiyyaat Al-Ayaan wa Anbaa Abnaa Az-Zamaan". Investigation: Dr. Ihsaan Abaas, (N.E, Beirut: Daar Saadir, 1398 AH 1978).

Ibn Abdil Barr, Al-Haafidh Abu Umar Yusuf bin Abdillaah Al-Qurtubi, "Al-Isteeaab fee Marifat Al-Ashaab". Corrected by: Aadil Murshid, (1st ed., Daar Al-Alaam, 1423 AH 2002).

Ibn Al-Umaad, Shihaabuddeen Abi Al-Falaah Abdul Hayy bin Ahmad Al-Akri Al-Hambali Ad-Dimashqi, "Shadaraat Ad-Dahab fee Akbaar man Dahab", Its investigation supervised and hadeeths authenticated by: Abdul Qaadir Al-Arnaout and investigated and annotated by: Mahmuud Al-Arnaout, (1st ed., Damascus Beirut: Daar Ibn Katheer, 1413 AH 1993).

Ibn Katheer, Abu Al-Fidaa Ismaeel bin Katheer, "Al-Bidaayah wa An-Nihaayah". Authentication: Abdur Rahmaan Al-Laadiqi and Muhammad Gaazi Baydoun, (8th ed., Beirut Lebanon: Daar Al-Maarifah, 1424 AH 2003).

Ibn Katheer, Al-Haafidh Abu Al-Fidaa Ismaeel bin Katheer Ad-Dimashqi, "Tafseer Al-Quraan Al-Adheem". Investigation: Mustafa As-Seyyid Muhammad et al. (1st ed., Cairo: Muassasah Qordoba, 1421 AH 2000).

Ibn Al-Mundir, Abu Bakr Muhammad bin Ibrahim An-Naysaabuuri, "Al-Ijmaa". Investigation: Dr. Abu Hammaad Sageer Ahmad bin Muhammad Haneef, (2nd ed., Ajman: Maktabah Al-Furqaan, Rahs Al-Khaimah, UAE: Maktabah Makkah Ath-Thaqaafiyyah, 1420 AH 1999).

Abu Khaleel, Dr. Shawki, "Atlas of the Islamic Sects and Schools of Thought". (1st ed., Damascus: Daar Al-Fikr, 1430 AH 2009).

Al-Asad, Naseeb Asad (among the contemporary Druze), "Kashf As-Sitaar". (1st ed., Damascus Syria: Muassasah Alaauddeen for Printing and Distribution, 2004).

Al-Antaaki, Yahya bin Saeed, "Taareekh Al-Antaaqi (known as Silaah Taareekh Auteekha)".  Investigation: Prof. Umar Abdus Salaam Tadmuri, (N.D, Tripoli Libya: Jaruus Birs, 1990).

Badawi, Dr. Abdur Rahmaan, "Madaahib Al-Islaamiyyeen". (1st ed., Beirut: 1973).

Al-Bazzazi, Haafiduddeen Muhammad bin Muhammad bin Shihaab bin Yusuf Al-Kurdi Al-Hanafi, "Al-Fataawa Al-Bazzaaziyah" or "Al-Jaami Al-Wajeez fee Madhab Al-Imam Al-Adham Abi Haneefah". Cared for by: Saalim Mustafa Al-Badri, (1st ed., Beirut Lebanon: Daar Al-Kutub Al-Ilmiyyah, 2009).

Al-Bagdaadi, Ismaeel Baasha, "Hadiyyah Al-Aarifeen fee Asmaa Al-Muallifeen Aathaar Al-Musannifeen". (N.D, Istanbul: 1951, Reprinted by: Daar Ihyaa At-Turaath Al-Arabi).

Al-Bagdaadi, Abdul Qaadir bin Qaadir, "Al-Farq bayna Al-Farq". Investigation: Muhammad Muhyiddeen Abdul Hameed, (N.E, Beirut: Al-Maktabah Al-Asriyyah, 1413 AH 1993).

Al-Bilaadi, Aatiq bin Gayth, "Mujam Al-Maaalim Al-Jagraafiyyah fee As-Seerah An-Nabawiyyah". (1st ed., Makkah: Daar Makkah, 1402 AH 1982).

Al-Buureeni, Al-Hassan bin Muhammad, "Taraajim Al-Ayaan min Anbaa Az-Zamaan". Investigation: Dr. Salahuddeen Al-Munajjid, (N.E, Damascus: Publications of The Arabic Scientific Council, 1909 AH).

Al-Jurjaani, Ali bin Muhammad, "Sharh Al-Mawaaqif". Correction: Mahmud Umar Ad-Dimyaati, (1st ed., Beirut Lebanon: Daar Al-Kutub Al-Ilmiyyah, 1419 AH 1998).

Haaji Khaleefa, Mustafa Abdillaah, "Kashf Ad-Dunuun an Asaama Al-Kutub wa Al-Funuun". (N.D, Daar Al-Ihyaa At-Turaath Al-Arabi).

Husain, Dr. Muhammad Kaamil, "Taaifah Ad-Duruuz Taareekihaa wa Aqaaidiha". (2nd ed., Egypt Cairo: Daar Al-Maaarif, 1968).

Al-Hamawi Yaaquut bin Abdillaah, "Mujam Al-Buldaan". (Beirut: Daar Saadir, 1397 AH -1977).

Al-Khateeb, Dr. Muhammad Ahmad, "Al-Harakaat Al-Baatiniyyah fee Al-Aalaam Al-Islaami". (3rd ed., Daar Aalam Al-Kutub, Riyadh: 1428 AH 2008).

Ad-Dahlawi, Aalam bin Al-Alaa Al-Hindi Al-Hanafi, "Al-Fataawa At-Taataarkhaaniyyah". Arrangement: Shabeer Ahmad Al-Qaasimi. (1st ed., Deoband India: Maktabah Zakariyyah, 1431 AH 2010).

Ad-Dawsari, Faalih bin Mahdi, "At-Tuhfah Al-Mahdiyyah Sharh Al-Aqeedah At-Tadmuriyyah". (3rd ed., Daar Al-Kutub Al-Ilmiyyah).

Ar-Ramali, Kharuddeen bin Ahmad bin Ali Al-Ayyuubi Al-Ulaimi Al-Faaruuqi, "Al-Fataawa Al-Khayriyyah li Naf Al-Bariyyah alaa Madhab Al-Imam Al-Adhom Abi Haneefah An-Numaan". (2nd ed., Bulaq Egypt: Al-Matbaa Al-Kubra Al-Ameeriyyah, 1300 AH).

Az-Zarakli, Khayruddeen, "Al-Alaam: Qaamuus Taraajim li Asharh Ar-Rijaal wa An-Nisaa min Al-Arab wa Al-Mustarabeen wa Al-Mustashriqeen". (10th ed., Beirut Lebanon: Daar Al-Ilm lil Malaayeen, 2002).

As-Subki, Abdul Wahaab bi Ali bin Abdil Kaafii, "Tabaqaat Ash-Shaafiiyyah Al-Kubra". Investigation: Mahmuud Muhammad At-Tanaahi and Abdul Fattaah Muhammad Al-Hulw, (N.E, Cairo: Daar Ihyaa Al-Kutub Al-Arabiyyah, N.D).

As-Sakhaawi, Muhammad bin Abdir Rahmaan, "Ad-Dawh Al-Laami li Ahl Al-Qarn At-Taasi". (Beirut: Daar Al-Jeel).

Sibt Ibn Al-Jawzi, Abu Al-Muzaffar Yusuf Qaz Awgli bin Abdillaah Al-Bagdaadi, "Mirhaat Az-Zamaan fee Taareekh Al-Ayaan (Al-Hiqbah: 345 447 AH)". Study and Investigation: Jinaan Jaleel Muhammad Al-Hamawandi, (Baghdad: Ministry of Culture and Information Ad-Daar Al-Wataniyyah, 1990).

Saleem, Ismaeel Pasha bin Muhammad Mayr, "Eedooh Al-Maknuun fee Ad-Dayl 'ala Kashf Adh-Dhunuun 'an Asmaa Al-Kutub wa Al-Funuum". Correction: Muhammad Sharafuddeen Baataqya, and Rifat Baylaka Al-Kaleesni, (Beirut Lebanon: Daar Ihyaa At-Turaath Al-Arabi).

Ash-Shahrastaani, Muhammad bin Abdil Kareem , "Al-Milal wa An-Nihal". Investigation: Ameer Ali Mahanna and Ali Hassan Faauur. (9th ed., Beirut Lebanon: Daar Al-Marifah, 1429 AH 2008).

At-Tabari, Abu Jaafar Muhammad bin Jareer, "Jaami Al-Bayaan an Tahweel Aay Al-Quraan". Investigation: Dr. Abdullaah bin Abdil Muhsin At-Turki. (1st ed., Cairo: Center for Islamic Researches and Studies at Daar Hajar, 1422 AH  2001).

Daheer,  Ihsaan Ilaahi,   "Al-Ismaaeeliyyah Taareekh wa Aqaaid". (1st ed., Cairo: Daar Ibn Hazm, 1429 AH 2008).

Awaaji, Dr. Gaalib bin Ali, "Firaq Muaasirah Tantasib Ila Al-Islam wa Mawqif Al-Islaam Minha". (5th ed., Jeddah: Al-Maktabah Al-Asriyyah Ad-Dahabiyyah, 1426 AH 2005).

Al-Gazaali, Muhammad bin Muhammad, Abu Haamid, "Fadaaih Al-Baatiniyyah". Revised by: Muhammad Ali Al-Qutb. (Seedah Beirut: Al-Maktabah Al-Asriyyah, 1430 AH 2009).

Al-Gazzi, Najmuddeen Muhammad bin Muhammad, "Al-Kawaakib As-Saairah bi Ayaan Al-Miha Al-Aashirah, Al-Gazzi". Commentary by: Khaleel Mansour, (1st ed., Beirut Lebanon: Daar Al-Kutub Al-Ilmiyyah, 1418 AH 1997).

Fatwas of the Standing Committee on Scientific Researches and Ifta,  Compilation and arrangement: Ahmad bin Abdir Razaaq Ad-Darweish, (5th ed., Presidency of the Office of Scientific Researches and Ifta, Riyadh Kingdom of Saudi Arabia: Daar Al-Muayyid, 1424 AH 2003).

Al-Amaadi, Mufti of Sham Al-Allaamah Abdur Rahmaan Abdur Rahmaan, "A Fatwa on the Ruling Regarding the Druze and the Nusayris". Cared for by: A group of students of knowledge, (1st ed., Damascus Halbouni: Daar Bilaad Ash-Shaam, 1434 AH 2013).

Qaadeekhaan, Al-Hassan bin Mansour Al-Uuzjundi Al-Fargaani, "Fataawa Qaadeekhaan fee Madhab Al-Imam Abi Haneefah An-Numaan". Cared for by: Saalim Mustafa Al-Badri, (1st ed., Lebanon: Daar Al-Kutub Al-Ilmiyyah, 2009).

Al-Qurtubi, Muhammad Muhammad bin Ahmad, "Al-Jaami li Ahkaam Al-Quraan wa Al-Mubayyin limaa Tadammanahu min As-Sunnah wa Aay Al-Furqaan". Investigation: Dr. Abdullaah bin Abdil Muhsin At-Turki, (1st ed., Beirut Lebanon: Muassasah Ar-Risaalah, 1427 AH 2006).

Al-Qalqashandi, Abu Al-Abaas Ahmad, "Nihaayah Al-Arab fee Marifat Ansaab Al-Arab". Investigation: Ibrahim Al-Abyaari, (2nd ed., Beirut: Lebanon: Daar Al-Kitaab Al-Lubnaani, 1400 AH 1980).

Al-Kutubkhaana Al-Khadyuweih, (1st ed., Egypt: 1308 AH).

Kuhaalah, Umar Ridaa, "Mujam Al-Muallifeen Taraajim Musannifee Al-Kutub Al-Arabiyyah". (Beirut: Maktabah Al-Muthanna, Beirut: Daar Ihyaa At-Turaath Al-Arabi).

Al-Maawardi, Ali bin Muhammad bin Habeeb, "An-Nukat wa Al-Uyuun". Revision and commentary: Seyyid bin Abd Al-Maqsuud bin Abdur Raheem. (1st ed., Beirut Lebanon: Daar Al-Kutub Al-Ilmiyyah, Muassasah Al-Kutub Ath-Thaqaafiyyah, 1412 AH 1992).

Ibn Taimiyyah, Ahmad bin Abdil Haleem Al-Harraani Ad-Dimashqi, "Majmuu Fataawa". Compilation and arrangement: Abdur Rahman bin Muhammad Al-Qaasim An-Najdi, (1st ed., Beirut Lebanon: Muassasah Ar-Risaalah, 1423 AH 2002).

Al-Muhibbee, Muhammad Ameen bin Fadlullaah Al-Hamawi Al-Asl Ad-Dimashqi, "Khulaasah Al-Athar fee Ayaan Al-Qarn Al-Haadi Ashar". (Daar Saadir).

Al-Muraadi, Muhammad Khaleel Afandi, "Silk Ad-Durar fee Ayaan Al-Qarn Ath-Thaani Ashar". (3rd ed., Daar Ibn Hazm, Daar Al-Bashaair, 1408 AH 1988).

Al-Muaafiri, Muhammad bin Maalik Al-Hamaadi, "Kashf Asraar Al-Baatiniyyah wa Akhbaar Al-Qaraamitah". Investigation: Muhammad bin Ali Al-Hawaali, (1st ed., Centre for Yemeni Studies and Researches, Sana'a: 1415 AH 1994).

An-Najaar, Abdullaah, "Madhab Ad-Duruuz wa At-Tawheed". (Daar Al-Maaarif: 1965).

An-Nuwayri, Shihaabuddeen Ahmad bin Abdil Wahaab, "Nihaayah Al-Arab fee Funuun Al-Adab". Investigation: Mufeed Qamhiyyah and a groups. (1st ed., Beirut Lebanon: Daar Al-Kutub Al-Ilmiyyah, 1424 AH 2004).

An-Naysaabuuri, Abu Al-Husain Muslim bin Al-Hajjaaj Al-Qushayri. "Saheeh Muslim, Al-Musnad As-Saheeh Al-Mukhtasar min As-Sunan bi Naql Al-Adl an Al-Adl an Rasuulil Laah salla Allaah alayhi wa sallam-". Investigation: Yaasir Hassan and Izzuddeen Dulla and Ammaar At-Tayyaar, (2nd ed., Ar-Risaalah Center for Studies and Heritage Investigation, Ar-Risaalah Foundation, 1437 AH 2016).

Al-Yahsubi, Al-Qaadi Abu Al-Fadl Iyaad, "Kitaab Ash-Shifaa bi Tareef Huquuq Al-Mustafa". (Beirut Lebanon: Daar Al-Kutub Al-Ilmiyyah).