مجلة العلوم التربوية والاجتماعية

الفروق في الإبداع الانفعالي في ضوء بعض المتغيرات الديمغرافية (الدرجة العلمية – الجنسية) لدى أصحاب الاختراعات بجامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامية

Differences in emotional creativity in light of some demographic variables (academic degree – nationality) among inventors at Imam Muhammad bin Saud Islamic University

د. سوسن بنت عبد الكريم المؤمن
أستاذ علم النفس المشارك
قسم علم النفس - كلية العلوم الاجتماعية- جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامية

Dr. Sawsan Abd-Al Kareem Al- Momen
Associate Professor of Psychology
Department of Psychology -Faculty of Social Sciences-
Imam Muhammad Bin Saud Islamic University (IMSIU)
Email: sawsanaalmomen@gmail.com

التخصص العام: علم النفس

التخصص الدقيق: علم النفس التربوي

DOI: 10.36046/2162-000-023-002
DownloadPDF
الملخص
تهدف الدراسة إلى التعرف على الفروق في الإبداع الانفعالي في ضوء بعض المتغيرات الديمغرافية (الدرجة العلمية – الجنسية) لدى أصحاب الاختراعات بجامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامية من المتقدمين بطلبات إيداع وتسجيل براءات اختراع، ممن تم إيداع طلباتهم في الهيئة السعودية للملكية الفكرية (SAIP)، أو في مكتب الولايات المتحدة لبراءات الاختراع والعلامات التجارية (USPTO)، وممن تم تسجيل براءات اختراع لهم، وقد تكونت عينة الدراسة من (30) مستجيباً، تم اختيارهم بالطريقة القصدية، كما تم استخدام المنهج الوصفي. ولتحقيق أهداف الدراسة؛ قامت الباحثة بتصميم استمارة لجمع البيانات الأولية، والتي تختص بكلٍ من المتغيرات الديموغرافية: الدرجة العلمية، والجنسية، كما قامت الباحثة باستخدام قائمة الإبداع الانفعالي لأيفريلAverill  (1999)، من تقنين وترجمة عفيفي (2016)، كما قامت الباحثة بالتحقق من صدق وثبات قائمة الإبداع الانفعالي في الدراسة الحالية من خلال تطبيق القائمة على عينة استطلاعية قوامها (15) من أصحاب الاختراعات -مجتمع الدراسة-، وخلصت نتائج الدراسة إلى وجود مستوىً مرتفع في الإبداع الانفعالي لدى أصحاب الاختراعات، وإلى عدم وجود فروق ذات دلالة إحصائية في مستوى الإبداع الانفعالي لدى أصحاب الاختراعات وفقاً لكلٍ من متغيري الدرجة العلمية، والجنسية.
الكلمات الدالة: الإبداع الانفعالي، أصحاب الاختراعات، إيداع وتسجيل براءة اختراع.

The current study aims at identifying Differences in emotional creativity in light of some demographic variables (academic degree – nationality) among inventors at Imam Muhammad bin Saud Islamic University, whose applications were filed with the Saudi Authority for Intellectual Property (SAIP), or with the United States Patent and Trademark Office (USPTO), and for those whose patents were registered. The sample of the study consisted of (30) participants, who were selected purposively, the descriptive approach was also used. To achieve the objectives of the study, the researcher designed a form to collect primary data, which concerns all demographic variables: academic degree, and nationality. The researcher also used Averill 1999’s list of emotional creativity and its codification and translation by Afifi 2016. The researcher also verified the validity and reliability of the list of emotional creativity in the current study by applying the list to an exploratory sample of (15) inventors- the study population. The results of the study concluded that there is a high level of emotional creativity among inventors, and that there are no statistically significant differences in the level of emotional creativity among inventors according to both the variables of academic degree and nationality.
Keywords: Emotional Creativity, Inventors, Creativity and Patenting.
مراجع
المراجع العربية:
الحمداني، ربيعة (2014). الإبداع الانفعالي وعلاقته بالقيادة التربوية لدى مدراء المدارس الثانوية. جرش للبحوث والدراسات، 15(2)، 17-35. http://search.mandumah.com/Record/861274.
رضوان، أمل (2022). الوعي بحقوق الملكية الفكرية لدى أعضاء هيئة التدريس ومعاونيهم بجامعة جنوب الوادي بقنا. 1-29. 
رؤية المملكة العربية السعودية 2030، (2016) Vision2030.gov.sa . .
الشويقي، أبو زيد (2008). الابتكارية الانفعالية لدى عينة من طلاب الجامعة وعلاقتها بكل من: الالكستيميا والعوامل الخمسة الكبرى في الشخصية. المجلة المصرية للدراسات النفسية، 18 (61)، 43–84. 
الصغير، حسام (2004). مدخل إلى حقوق الملكية الفكرية. ندوة الويبو الوطنية عن الملكية الفكرية للصحفيين ووسائل الإعلام، المنامة، البحرين16 يونيو.
العساف، صالح (1995). المدخل إلى البحث في العلوم السلوكية (ط.1). مكتبة العبيكان.
عسكر، سهيلة، كريم، ياسمين (2018) الإبداع الانفعالي وعلاقته بالتفكير الإيجابي لدى طلبة الجامعة. مركز البحوث النفسية، العدد (28– الجزء الثاني)، 733-770. 
عفيفي، صفاء (2016). الإسهام النسبي للإبداع الانفعالي واستراتيجيات الدراسة في أبعاد الاندماج الأكاديمي في ضوء النوع والتخصص لدى طلاب الجامعة. مجلة كلية التربية في العلوم النفسية، العدد 40(الجزء الثالث)، 119–257.
عمر، بشرى، زيدان، ربيعة (2014). الإبداع الانفعالي وعلاقته ببعض المتغيرات لدى طلبة الجامعة، مجلة الدراسات التاريخية الحضارية، 6(18)، ص-المجلد (6) العدد (18).
العمرية، صلاح (2015). التفكير الإبداعي، دار الإعصار العلمي للنشر والتوزيع، مكتبة المجتمع العربي للنشر والتوزيع، (ط.1)، عمان.
المنظمة العالمية للملكية الفكرية WIPO. /https://www.wipo.int/about-ip/ar. 
الهيئة السعودية للملكية الفكرية SAIP. saip.gov.sa.
يوسف، عادل (2009). الإبداع الانفعالي وعلاقته بكل من قوة السيطرة المعرفية والقيم لدي عينة من طلاب الصف الثالث الإعدادي. مجلة كلية التربية، اللجنة الوطنية القطرية للتربية والثقافة والعلوم،94، 17–140. 
?
ترجمة المراجع العربية:

Al-?amd?n?, Rab??ah (2014). al-ibd?? al?nf??ly wa-?al?qatuhu b?lqy?dh al-Tarbaw?yah lad? mdr?? al-Mad?ris al-th?naw?yah. Jarash lil-Bu??th wa-al-Dir?s?t, 15 (2), 17-35. http: / / search. mandumah. com / Record / 861274.
Ra?w?n, Amal (2022). al-Wa?y bi-?uq?q al-Malak?yah al-fikr?yah lad? a???? Hay?at al-tadr?s wm??wnyhm bi-J?mi?at Jan?b al-W?d? bqn?. 1-29.
 Ru?yah al-Mamlakah al-?Arab?yah al-Sa??d?yah 2030, (2016) Vision2030. gov. sa.
Al-?Ujayr?, Ab? Zayd (2008). al?btk?ryh al-infi??l?yah lad? ?ayyinah min ?ull?b al-J?mi?ah wa-?al?qatuh? bi-kull min: al?lkstymy? wa-al-?aw?mil al-khamsah al-Kubr? f? al-shakh??yah. al-Majallah al-Mi?r?yah lil-Dir?s?t al-nafs?yah, 18 (61), 43 – 84.
al-?agh?r, ?us?m (2004). madkhal il? ?uq?q al-Malak?yah al-fikr?yah. Nadwat alwybw al-Wa?an?yah ?an al-Malak?yah al-fikr?yah lil-?u?uf?y?n wa-was??il al-I?l?m, al-Man?mah, alb?ryn16 Y?niy?.
Al-?Ass?f, ??li? (1995). al-Madkhal il? al-Ba?th f? al-?Ul?m al-sul?k?yah (?. 1). Maktabat al-?Ubayk?n.
?Askar, Suhaylah, Kar?m, Y?sam?n (2018) al-ibd?? al?nf??ly wa-?al?qatuhu b?ltfkyr al-?j?b? lad? ?alabat al-J?mi?ah. Markaz al-Bu??th al-nafs?yah, al-?adad (28 – al-juz? al-Th?n?), 733-770.
?Af?f?, ?af?? (2016). al-Is?h?m al-nisb? lil-ibd?? al?nf??ly wa-istir?t?j?y?t al-dir?sah f? Ab??d al-indim?j al-Ak?d?m? f? ?aw? al-naw? w?ltkh?? lad? ?ull?b al-J?mi?ah. Majallat Kull?yat al-Tarbiyah f? al-?Ul?m al-nafs?yah, al-?adad 40 (al-juz? al-th?lith), 119 – 257.
?Umar, Bushr?, Zayd?n, Rab??ah (2014). al-ibd?? al?nf??ly wa-?al?qatuhu bi-ba?? al-mutaghayyir?t lad? ?alabat al-J?mi?ah, Majallat al-Dir?s?t al-t?r?kh?yah al-?a??r?yah, 6 (18), ?-?. al-mujallad (6) al-?adad (18).
Al-?Umar?yah, ?al?? (2015). al-takfir al-Ibadi, Dar al-i???r al-?Ilm? lil-Nashr wa-al-Tawz??, Maktabat al-mujtama? al-?Arab? lil-Nashr wa-al-Tawz??, (?. 1), ?Amm?n.
 al-Muna??amah al-??lam?yah lil-milk?yah al-fikr?yah WIPO. astrj? min / https: / / www. wipo. int / about-ip / ar.
 al-Hay?ah al-Sa??d?yah lil-milk?yah al-fikr?yah. astrj? mnsaip. gov. sa.
Y?suf, ??dil (2009). al-ibd?? al?nf??ly wa-?al?qatuhu bi-kull min q?wat al-say?arah al-ma?rif?yah wa-al-qiyam lad? ?ayyinah min ?ull?b al-?aff al-th?lith al??d?dy. Majallat Kull?yat al-Tarbiyah, al-Lajnah al-Wa?an?yah al-Qa?ar?yah lil-Tarbiyah wa-al-Thaq?fah wa-al-?Ul?m, 94, 17 – 140.
?
المراجع الأجنبية:

Amin, R., &Hammadi, H., (2023). Emotional Creativity for University. Journal for Educators, Teachers and Trainers14(3), 349-357. Dol: 10.47750/jett.2023.14.03.043.
Averill, J. (1999). Individual differences in emotional creativity: Structure and correlates. Journal of personality, 67 (2), 331-371. https://doi.org/10.1111/1467-6494.00058.
Averill, J. (2004). A tale of two Snarks: Emotional intelligence and emotional creativity compared, psychological inquiry Vol. 15, pp.228-233.
Averill, J., &Knowles, C. (1991). Emotional creativity. In K.T. Strongman (Ed), international review of studies on emotion. Vol.1, London, Wiley, pp. 26-299.
Diana, D., Marinho, A., Bengt, K., Maria, T., (2023). Creativity and innovation for a better world. Doi:10.5772/intechopen.108562. 
Doe, A. (2021). Innovations as a Catalyst for Sustainable Development. Sustainability, 13(6), 3012-3028. https://doi.org/10.3390/su13063012.
Al-Ghamdi, M. (2020). University Initiatives in Supporting Innovation. Journal of Technology Transfer, 45(3), 487-502.https://doi.org/10.1007/s10961-019-09775-8.
Helson, R., & Pals, J. (2015). Emotional Creativity and Interpersonal Relationship in Academic Settings. Bulletin of Social and Personality Psychology. 41(6). 783-796. https://doi.org/10.1177/0146167215581217
Ivcevic, Z., & Brackett, M. A. (2014). Emotional creativity among university professors: An exploratory study. Creativity Research Journal, 26 (1), 19028. https:///doi.org/10.1080/10400419.2014.873659
Kaufman, J. C., & Sternberg, R. J. (Eds.). (2019). The role of emotions in creative thinking and problem-solving. In The Cambrridge handbook of creativity (2nd ed., PP. 255-271). https://doi.org/10.1017/9781316979839. 
Kokk Wang, L. (1995). The Relationship Between Emotional Creativity and Interpersonal Style (Creativity).
Pursell, C. W. (1995). The Machine in America: A Social History of Technology (2nd ed.). johns Hopkins University Press.
Smith, J. (2022). The Role of Inventions in Modern Society. Journal of Innovation & Knowledge, 7(4), 215-229. https://doi.org/10.1016/j.jik.2022.03.004.
Zhou, J., & George, J. M. (2017). The role of emotional creativity in academic motivation among university professors. Journal of Educational Psychology, 109 (5), 738-749. https://doi.org/10.1037/edu0000245.